|
****************** 1e generatie zadelmaker in Woubrugge
Cornelis Westmaas is geboren op 28-12-1865 in Alphen zh, Zoon van Jacob Westmaas en Elisabeth Nieuwenboom. Cornelis is overleden op 10-03-1922 in Woubrugge, 56 jaar oud.
Cornelis trouwde, 28 jaar oud, op 12-04-1894 in Oudshoorn (zh) met Sijtje Verhagen, 24 jaar oud. Sijtje is geboren op 20-01-1870 in Oudshoorn, dochter van Wouter Verhagen en Gerritje Ververs. Sijtje is overleden op 26-03-1956 in Woubrugge, 86 jaar oud. Kinderen van Cornelis en Sijtje:
1 Jacob Westmaas, geboren op 04-04-1896 in Woubrugge.
2 Wouter Westmaas, geboren op 27-08-1902 in Woubrugge. Wouter is overleden op 23-10-1902 in Woubrugge, 1 maand oud.
3 Wouter Westmaas, geboren op 28-04-1904 in Woubrugge. Wouter is overleden op 10-12-1920 in Woubrugge, 16 jaar oud.
4 Elisabeth Westmaas, geboren op 27-01-1907 in Woubrugge.
 |
|
****************** 2e
Beroep:
stoffeerder/zadelmaker
Jacob Westmaas is geboren op 04-04-1896 in Woubrugge, zoon van Cornelis Westmaas en Sijtje Verhagen. Jacob is overleden op 26-05-1963 in Woubrugge, 67 jaar oud.
Jacob trouwde, 28 jaar oud, op 22-01-1925 in Alphen aan den Rijn met Maartje van Wijk, 24 jaar oud. Maartje is geboren op 05-11-1900 in Alphen (zh), dochter van Cornelis Jan van Wijk en Jannigje Marrigje Schouten. Maartje is overleden op 06-02-1992 in Leiderdorp, 91 jaar oud. Kinderen van Jacob en Maartje:
1 Johanna Margaretha Westmaas, geboren op 07-08-1925 in Woubrugge.
2 Cornelis Wouter Westmaas, geboren op 11-10-1929 in Woubrugge.
3 Sijtje Elisabeth Westmaas, geboren op 01-10-1932 in Woubrugge.
  |
|
****************** 3e
Cornelis Wouter (Cees) Westmaas is geboren op 11-10-1929 in Woubrugge, zoon van Jacob Westmaas en Maartje van Wijk. Cornelis is overleden op 04-07-1999 in Woubrugge gem.Jacobswoude, 69 jaar oud.
Cornelis trouwde, 34 jaar oud, op 08-10-1964 in Rijnsaterwoude met Gerritje Rosenboom, 26 jaar oud. Gerritje is geboren op 30-03-1938 in Rijnsaterwoude, dochter van Eimbertus Rosenboom en Adriana Peters. Kinderen van Cornelis en Gerritje:
1 Adriana Westmaas, geboren op 07-09-1965 in Woubrugge.
2 Maartje Jacoba Westmaas, geboren op 12-07-1967 in Woubrugge.
3 Jacob Cornelis Westmaas, geboren op 25-02-1972 in Woubrugge.
  |
|
****************** 4e
Jacob Cornelis (Jaap) Westmaas is geboren op 25-02-1972 in Woubrugge, zoon van Cornelis Wouter Westmaas en Gerritje Rosenboom.
Jacob ging samenwonen met Suzanne van Ewijk. Suzanne is geboren op 27-02-1972 in Aarlanderveen. Kinderen van Jacob en Suzanne:
1 Meike Julia Westmaas, geboren op 07-01-2000 in Hoogmade (gem.Jacobswoude).
2 Hannelore Bride Westmaas, geboren op 21-09-2001 in Hoogmade (gem Jacobswoude).
3 Linde Lidewij Westmaas, geboren op 14-04-2004 in Hoogmade (gem Jacobswoude).
4 Merle Maria Westmaas, geboren op 17-08-2006 in Hoogmade (gem Jacobswoude).
5 Dieuwertje Amelie Westmaas, geboren op 26-09-2012 in Hoogmade (gem.Jacobswoude).
 |
|
Zadelmakers hadden het vroeger niet breed. Maar wie met leer en draad kon omgaan, kon dat ook met stoffen. De overstap naar klusjesman en stoffeerder is dan ook niet zo groot.
Daar kan de familie Westmaas uit Woubrugge over meepraten.
Zadelmaker is een oud beroep. In de tijd dat het paard nog het belangrijkste vervoermiddel was, waren er vele nodig. Een zadel gaat tientallen jaren mee, maar gelukkig was er ook veel werk en reparatie aan de leidsels, halsters, haam (waaraan de koets of kar werd bevestigd, red) en het overige tuigwerk. Daarnaast deed ‘de zadelmaker’ reparaties aan karren en rijtuigen en de rijtuigbekleding, verkocht hij paardendekens en probeerde hij soms wat te handelen in tweedehands tilbury’s, een populair, deftig tweepersoonsrijtuig met kap voor de gegoede boer, burgemeester, dominee en dokter.
Houten benen maken
In het pre-autotijdperk kende ons land duizenden zadelmakers. Veel zzp’ers avant la lettre, maar er waren er ook veel in loondienst bij bijvoorbeeld de politie, de Koninklijke stallen of het leger. Hoog waren de verdiensten niet. De zadelmaker moest creatief zijn om zijn gezin te kunnen onderhouden. De kleine dorpszadelmaker breidde zijn werkzaamheden dan ook vaak uit met stofferen, bekleden en behangen; soms deed hij zelfs in beenbeugels, korsetten of houten benen!Ook in het Woubrugge van tweehonderd jaar geleden woonden en werkten tal van smeden, leerlooiers, wagenmakers en zadelmakers. Voor dit verhaal pakken we de draad op bij zadelmaker Daniel Karel Peereboom, die als jongeman uit Stompwijk naar Woubrugge verkast. Hij trouwt er in 1839 met Elisabeth Kersbergen, dochter van plaatselijk schoenmaker Meindert. Daniel en Elisabeth krijgen twee meisjes, die echter direct na hun geboorte overlijden. En – hoe onfortuinlijk: na zes jaar huwelijk, op 1 juli 1845, sterft ook de dan pas 34-jarige Daniel en blijft de jonge weduwe achter met een lege zadelmakerswerkplaats.
Ongelukkige cougar
Elisabeth zit niet bij de pakken neer. Binnen een jaar heeft ze een andere zadelmaker aan de haak geslagen: op 9 mei 1846 trouwt ze met de vijf jaar jongere Wouter van Heijst (27). Maar opnieuw treft het noodlot Elisabeth hard. Tussen 1847 en 1854 worden maar liefst drie meisjes en drie jongetjes geboren, die alle zes dood worden geboren of direct na de geboorte sterven. Op 12 juni 1875 overlijdt Elisabeth, 61 jaar, ze is kinderloos gebleven.
 Wouter van Heijst (56) moet alleen verder. Hij blijft in zijn werkplaats aan de Achterweg in Woubrugge nog bijna twintig jaar als zadelmaker actief. Tussentijds steekt hij zijn tijd in helpen bij de oprichting van een christelijke lagere school – in mei 1864 – en maakt hij zich verdienstelijk voor de NH-kerk. In 1894 vindt Van Heijst het welletjes. Hij is 75 jaar. Hij verkoopt de zadelmakerij aan Cornelis Westmaas. Deze Cornelis is zoon van een fabrieksarbeider in Aarlanderveen. Hier begint het verhaal van vier generaties die tot op de dag van vandaag in Woubrugge wonen.
Cornelis verhuist naar Woubrugge, gaat wonen in het huis van Van Heijst en verdiept zich behalve in zadels ook in het stofferen van meubelen, maken van gordijnen en matrassen en leveren van tapijten, vloerzeilen, matten, touwwerk, etcetera.
Boot, Kroes en Kroon
  De kerk wordt klant (‘nieuwe gordijnen en ringen aan den kansel’), evenals dokter Asman, tussen 1896 en 1911 huisarts van Woubrugge. De dokter heeft een rijtuig waarvoor Westmaas nieuw tuig levert, maar ook in huis worden ‘gordijnen genaaid en opgehangen, een schilderij opgehangen, een rieten gordijn voor de waranda doorgenaaid, zeil in de apotheek gelegd en zelfs een poppenwagen gemaakt’. De dokter is een goede klant, gezien de rekeningen die elkaar regelmatig opvolgen (13,01 gulden in 1897, 93,14 gulden in 1889, 30,02 gulden in 1900). Tot de huisarts in 1911 naar Scheveningen vertrekt. Gelukkig heeft Cornelis meer klanten, onder meer voor de heer Guldemond van het café (tegenwoordig Disgenoten). Rond de vorige eeuwwisseling zijn gestoffeerde woningen, vloerbedekking en gordijnen voor de gewone man nog een uitzondering. Er wordt geslapen op stromatrassen, waarvan Westmaas er duizenden maakt. Op de grond strooit men vaak zand.
|
 Autobekleder een nieuw vak
Cornelis Westmaas is 28 als hij trouwt met Sijtje Verhagen uit Oudshoorn, in dezelfde maand als hij de zadelmakerij aan de Achterweg, nu Vierambachtsweg, overneemt. Cornelis en Sijtje krijgen wel kinderen. Als Cornelis in 1922 overlijdt, hij is dan 56 jaar, komt oudste zoon Jacob Westmaas terug uit de Bollenstreek, waar hij werkt als autobekleder – destijds een heel nieuw vakgebied. Eigenlijk had zijn jongere broertje Wouter hun vader moeten opvolgen, ware het niet dat die twee jaar daarvoor op 16-jarige leeftijd door een ziekte was overleden. Jacob (dan 26) neemt het bedrijf over en bouwt meteen een nieuw bedrijfspand met twee woningen. Drie jaar later trouwt hij met Maartje van Wijk uit Alphen en een jaar later, in 1926, wordt de nieuwe winkel aan de Grote Baan (nu Raadhuisstraat) geopend.
 De werkzaamheden breiden zich onder Jacob uit met een meubelmakerij, waaruit nog later de huidige woningstoffeerderij ontstaat. Ook deze Westmaas is actief in het dorp. Zo is Jacob secretaris van de Christelijke Jongelingsvereniging ‘Obadja’, is hij actief bestuurslid van de middenstandsvereniging en – op latere leeftijd – secretaris van de IJsvereniging.
|
|
Hongersnood
Het bedrijf gaat de Tweede Wereldoorlog in met alle problemen die dat met zich meebrengt. Om spullen te verkopen, moest je eerst een leveringsvergunning aanvragen bij de leider van de distributiedienst. Beits, draadnagels en lijm zijn schaars, maar leverancier Paschier uit Amsterdam kan nog wel wat leveren, blijkt uit een brief van 12 februari 1945. Paschier had nog een vriendelijk verzoek: ‘Zooals U wel bekend zal zijn, is hier in de stad de levensmiddelenvoorziening zeer hopeloos en leven wij aan den rand van de hongersnood, wij hebben practisch niet meer te eten. En nu wilde ik U vragen of U niet een paar kilo aardappelen voor mij zoudt kunnen missen.’ Hetzelfde verzoek doet Paschier aan schilder Wijsman, aannemer Van Luling, timmermannen Van der Laan en Hortensius, loodgieter Van Raad en aannemer Jongeneel: allemaal Woubrugse klanten.
Tijdens de oorlogsjaren heeft het maken en herstellen van het tuigwerk van paarden voorrang vanwege de voedselvoorziening. Meubels worden zelfs gemaakt van gesloopt hout uit het Haagse Bos. Er worden bij Westmaas ook veel inboedels opgeslagen van cliënten uit Den Haag, die vanwege de bouw van de Atlantikwall gedwongen moesten evacueren. (De Atlantikwall was een meer dan 5000 kilometer lange verdedigingslinie, die nazi-Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog in de bezette gebieden aanlegde, ter voorkoming van een geallieerde invasie, red.). Toen 1944 aanbrak, was er vanzelfsprekend niet veel animo om het 50-jarig bestaan van het bedrijf te vieren. Dat wordt in 1954 wel gedaan, als het 60-jarig bestaan wordt aangekondigd met een huis-aan-huis folder onder het motto ‘Uw overgrootmoeder, uw grootmoeder en uw moeder kochten reeds bij ons, want onze zaeck is oudt, onze waer vertrouwdt.’
|
|
Brand!
Jacob Westmaas overlijdt uiteindelijk op 26 mei 1963, hij is dan 67 jaar oud. Niet zijn twee dochters, Sijtje en Johanna, maar zoon Cees (dan 34) neemt het bedrijf over. En hij heeft er zin in. Al in 1955 had hij in Den Haag de diploma’s meubelconstructie en binnenhuiskunst gehaald. In 1964 trouwt hij met de 26-jarige Gerritje Rosenboom uit Rijnsaterwoude. Cees Westmaas is actief in de jongerenvereniging CJV, als ouderling voor de hervormde gemeente, voorzitter van de winkeliersvereniging WIKO en in de Feestcommissie 1928. In september 1988 speldt burgemeester Dick Brouwer de Koning hem en actieve dorpsgenoot kapper Piet Groot de eremedaille in zilver, verbonden aan de orde van Oranje-Nassau op.
Cees moderniseert het bedrijf door de jaren heen. Een ingrijpende verbouwing in 1969 wordt het bedrijf bijna fataal.
Lasvonken veroorzaken brand en het is maar goed dat een alerte Woubrugse brandweer snel het vuur onder controle heeft.  
Wat later dan gepland heropent burgemeester Jan van Wageningen op 7 november 1969 de vernieuwde zaak, uitgebreid met een showroom voor meubels, slaapkamers en woninginrichting.
Verdere rampen blijven de winkel – op een inbraakje en een diefstal van een bestelwagen na – bespaard.
In een dorp: fijn
In 1999 overlijdt Cees Westmaas op 69-jarige leeftijd. Gelukkig heeft ook hij een opvolger: zoon Jaap Westmaas ziet het interieurbedrijf wel zitten. Na zijn studie Small Business aan de Haarlemse heao stapte hij op 23-jarige leeftijd al in het bedrijf. ‘Nieuw was het niet voor mij, want ik had er al in de vakanties gewerkt’, vertelt hij zelf. Wel is er in de branche veel veranderd. ‘Met een stok in de hand een lap stof over de toonbank draperen, dat is er niet meer bij. Maar de onzekerheid over de toekomst is inmiddels wel over. We zijn de afgelopen jaren behoorlijk gegroeid. We hebben vernieuwing in de winkel gebracht, dat heeft met leeftijd, imago en nieuw publiek te maken.’
Dat de winkel in een dorp staat, ziet Jaap niet als een nadeel: ‘Op een meubelplein krijg je geen kans om je te onderscheiden. Natuurlijk moet je er hard aan trekken om de mensen hier te krijgen, maar het voordeel is de persoonlijke benadering, klanten waarderen dat. ’Jaap heeft ook veel werk aan scheepsstoffering: vroeger op de kotters die bij scheepswerf ‘De Dageraad’ werden gebouwd, nu voor jachten en de sloepen bij onder meer jachthaven Van Wijk. ‘In het voorjaar is het daardoor erg druk. Bootstoffering is leuk en dankbaar werk. Een mooie stoel of bank is toch het eerste wat opvalt op een boot. De techniek zit achter een luik.’
|
|
De klant ging voor |
|
Oorspronkelijke tekst:
Henk Houtman. Tekstbewerking: Jeannette van Haastert.
Bronnen: Regionaal Archief Leiden, ‘Woubrugge aan de Wetering’, privéarchief Westmaas, genealogie Jochem Westmaas, ‘Vertellingen over Hoogmade en Woubrugge in de 19e eeuw’ Met dank aan Historische Vereniging ‘Otto Cornelis van Hemessen’.
De in 1979 opgerichte vereniging houdt zich actief bezig met de geschiedenis van de dorpen Hoogmade en Woubrugge. Het museum van Hemessen (Dr. Lothlaan 1 in Woubrugge), beheerd door de Stichting tot Behoud van het Cultureel Erfgoed van Jacobswoude, is op zondag open van 14.00 tot 16.00 uur en op afspraak (tel. 0172-518416). www.hemessen.nl |
De laatste zin van mijn verhaal over de familie Westmaas behoeft aanpassing aan de actualiteit: het museum Van Hemessen is tegenwoordig geopend op zondagen van 14.00 tot 16.00 uur.
Hartelijke groet!
De dag en tijden zijn aangepast.